Türksat Saat Kanalından Saat Bilgisi Nasıl Alınır?
Uyduda kanalları dolaşırken, şu Türksat Saat kanalı hep dikkatimi çekmiştir. Özellikle
Ses tonundan saat bilgisi iletilmektedir. Receiver ses çıkışı IRIG-B uyumlu saatlere bağlandığında, saat bilgisi otomatik olarak güncellenmektedir
ifadesi beni cezbedip haydi şunu yapalım deyip durmuştur.
Bu iş için biraz vakit bulduğumda oturup üzerinde çalışma fırsatım oldu, bu yazımda IRIG-B nedir, bir ses sinyalinden data olarak iletilen bir bilgiyi nasıl alabiliriz ona bakıyor olacağız.
Türksat Saat Kanal Frekansı
Türksat Saat kanalı bugün (30.04.2023) tarihi ile turksatın resmi web sitesinde yer alan frekans listesinde şu bilgilerle yer almakta :
- Frequency: 11916
- Polarisation: Vertical (Dikay)
- Symbol Rate : 30000
- FEC 3/4
Türksat Saat Kanalının Ses Çıkış Sinyali
Televizyonda Türksat Saat kanalı açıkken, televizyonun kulaklık çıkışından, bir stereo audio jack (3,5mm) ile biri GND biri canlı uçlardan biri olmak üzere iki kablo çıkartıp televizyonun sesini sonuna kadar açıp osiloskopa bağladığımda karşılaştığım sinyal görseldeki gibi oldu:
Sinyal üzerinde benim ilk bakışta tespit edebildiğim özellikler şu şekilde:
- Sinyal 1Khz'lik taşıyıcı sinyale sahip, her sinüsün tamamlanma süresi 1ms.
- Tüm sinyal boyunca yalnızca iki tip Amplitude mevcut; birincisi -7v ile 7v arasında salınıyor, ikincisi -3v ile 3v arasında salınıyor.
- Her iki, ilk yüksek sinyal arasında 10 sinus var
- Bu onlu grup içinde yükseklerin sayısı ya 2 ya 5 ya da 8
IRIG-B Nedir?
IRIG-B, zaman bilgisinin ses sinyali üzerinden aktarımını sağlayan bir iletişim protokolüdür. İlk defa ABD Ordusu menzil komutanları(RCC) 'nın bir parçası olan Inter-Range Intrumentation Group (IRIG) tarafından geliştirilmiştir. Bir kaç revizeden sonra en son standart halini Eylül 2004 'te almıştır : IRIG Standard 200-04.
IRIG için IRIG-A, IRIG-D,IRIG-E,IRIG-G ve IRIG-H gibi formatlar da mevcuttur, ancak konumuz Türksat saat kanalı olduğundan yazının ilgilisi IRIG-B formatıdır. Pulse Rate' i ya da Bit Rate 'i 100 PPS 'dir(pulse per second). Index count interval değeri 10ms. Her index count, yani her 10 sinüs bir bilgi içeriyor olacak. Sonuç olarak her saniyede 100 bit bir veri bloğu (frame) elde etmiş olacağız.
IRIG-B verilerin anlamlandırılması
Sinyal içerisindeki her 10 sinüs bir index count'u her index count da anlam verebileceğimiz bir bit lik veriye dönüşüyor. Formatın anlatıldığı dökümandan aldığım yukarıdaki görselde, bu index count için 8 sinüs yüksekse, ya da index count 'ın doluluk oranı olarak değerlendirirsek veriler şu şekilde olacak:
- %80 Referans (8 sinüs yüksek 2 sinüs düşük)
- %50 True, (High, 1 ne derseniz artık) (5 yüksek, 5 düşük)
- %20 False, (Low ya da 0) (2 yüksek, 8 düşük)
IRIG-B Veri Bloğunun Formatı
Bu noktada referans dediğimiz bilgi veri blokları arasındaki ayraç olarak kullanılmış, ayrıca iki referans peş peşe gelmişse bu frame'in başladığını bildiriyor, Tüm frame için yapı şu şekilde olacak:
İlk iki bir referans olarak belirlenmiş, yani frame başlıyor,
sonraki 8 bit saniye bilgisi, sekiz bitin tamamında hangi bitler 1 gelmişse o bitlerin üzerindeki sayı değerlerini topluyoruz, görsel için konuşacak olursak: 2 ve 40 değerlikli bitler true gelmiş, 40+2 den saniyenin 42 olduğunu anlıyoruz, P1 isimli referans ile saniye bilgisi bitti, dakika bilgisine geçiyoruz, o da aynı şekilde true gelen bitlerin üzerindeki değerleri topluyoruz : 8 ile 10 true gelmiş yani dakikamız 8+10 = 18, sonra P2 ile dakika bilgisi bitiyor ve saat bilgisine geçiyoruz. saat için de 1 ve 20 değeri true gelmiş, yani sonuç olarak saat bilgimiz 21:18:42. Sonrasına da aynı mantıkla devam edebilirsiniz, biz sadece saati alacağımız için burada kalıyorum ben.
Standard ile ilgili dökümanın indirme linki:
