Mesela 10K bir direnç için %5 töleransla
10.000 x 0,95 'ten 9K5
ya da 10.000 x 1.05 'ten 10K5
gelebilir demek, hassas işler için, töleransı düşük dirençler seçmek lazım demek ki..
Hemen bir senaryo yazalım bu töleransla ilgili, 0-100V ayarlı çıkışa sahip bir güç devremiz olsun, (maksimum 100 ki hata payını yüzde olarak direkt elde edelim) devremizin çıkışını 5v TTL seviyesinde işlem gören bir mikrodenetleyici ile ölçüyor olalım, ne yapalım? çıkışı direk ADC ye girelim mi? :) yok yok girmeyelim çıkışın 100v olduğu yerde bize 5v verecek bir voltaj bölücü kullanalım(bu noktada çıkışın asla 100v u aşmayacağı kabulu vardır), basit olsun diye 95K ve 5K (±5% tölerans olsun) dirençler seçelim, voltaj bölücüyü anlatmaya gerek var mı? 5K gnd ye bağlı aşağıdan, yukarıdan ADC ye gidiyor ve 95 K ya gidiyor, 95 K nın diğer ucu çıkışın + ucuna. Bu konfigurasyonda tölerans sıfır dersek çıkış 100v iken ADC ye tam tamına 5V gider. En kötü senaryoya bakalım:
5K, 5.25(5x1,05)K; 95K da 90.25(95x0,95)K oldu diyelim; ADC ye 5.497v => (100Vx5.25K)/(5.25K+90.25K)
gider (burada ADC bunu tabii ki okumaz, okuduğunu varsayalım) ve biz bunu bu konfigurasyonda 109.94V olarak okumuş oluruz, => [(95k+5k)x5.497v]/5k
5K, 4.75K;95K da 99.75K oldu diyelim; ADC ye 4.545v gider ve biz bunu bu konfigurasyonda 90.9V olarak okuruz, yanisi 100v; 9.94v yukarı, 9.1v aşağı gidebilir; toplamda 19.04V hatamız olabilir 100V için, bu da kabaca %19 hata payı demektir !? kabul edilebilir mi? tasarladığınız devrenin bilgi kağıdında, hata payı satırına 19% yazabiliyosanız/yazmanıza müsade ediliyorsa olabilir, ne diyelim.
Temperature Coefficient, sıcaklık katsayısı ne ola ki? bazı datasheetlerde T.C.R olarak kısaltılmıştır, birimi ppm/°C ya da ppm/K(kelvin), ppm den kasıt: "parts per million/per degree Centigrade", diyelim ki bu parametre ±200 ppm/°C olsun, şair burada diyor ki, her 1 derece değişiminde, bu direncin değeri her 1M ohm için maksimum 200 ohm değişir, yanisi direncimiz 1MOhm ise her bir derecelik sıcaklık değişimi için 200ohm direnç değeri değişir ±200ohm, yine hassas noktalarda göz önüne almak gerek, küçük TCR değerli dirençler tehcih etmek gerek. Ayrıca, yukarıdaki senaryoda yaptığımız matematiği burda da yaparak bu hata payından tasarımımızı kurtarabiliriz, ortam sıcaklığını ölçmek, oda sıcaklığından farkını alarak TCR değeriyle gerekli matematik sonucu direncin o sıcaklıktaki değerine göre ADC okuması yapılabilir.
Power Dissipation: birimi watt(W), güç dağılımı ? direncin overheat olmadan nominal olarak harcayacağı maksimum güç, bunun üzerinde ısınmaya başlarım diyor. Bir örnek alalım; 1K direncimiz 1/8W gücünde (0.125w) olsun, o vakit bu arkadaş için I.V maksimum 0,125 olabilir, I nerden gelir V/R den, R zaten sabit, o zaman (0.125 = V²x1000'den) bu arkadaş üzerine düşürebileceğimiz maksimum potansiyel fark; 11.18V u geçmemelidir.
Power De-rating: güç azalması, neye bağlıdır? elbette sıcaklığa, mühendis miyiz meteorolog mu Allah-u Alem her yerde dertsin sıcaklık.
...Devam edecek...
